De puntkomma: wat moet je ermee? Meer dan je denkt! Vandaar een ode aan dit wonderschone leesteken.

De dubbele punt heeft het maar makkelijk: iedereen gebruikt ‘m te pas en te onpas. De puntkomma daarentegen zit al jarenlang grienend in een hoekje, omdat hij altijd wordt overgeslagen. Een onderschat leesteken, vinden wij.

Wanneer een puntkomma?
De puntkomma is eigenlijk de liefdesbaby van de punt en de komma. Het leesteken beëindigt een zin, maar geeft tegelijkertijd aan dat deze stiekem nog niet helemaal is afgelopen. De woorden die volgen, hebben een verband met de zin die vóór de puntkomma staat.

Om wat voorbeelden te geven:

• Dat is een goed elftal; met name de spits is een goede voetballer.
• Ik ga niet graag op stap; toch vind ik dit een gezellige avond.

We horen je denken: waarom gebruik je in bovenstaande voorbeelden geen komma of punt? Nou, een komma laat niet altijd een duidelijk verband zien. En een punt kan de zin te abrupt afbreken. In die gevallen is de puntkomma dus hét ideale leesteken. In IJsland noemen ze hem niet voor niets de semíkomma!

Goed om te weten: vroeger zette je een puntkomma na elke opsomming, maar dat zie je nauwelijks meer. Terecht, wat ons betreft: alleen maar ‘ruis’.

Tip: twee hoofdzinnen
Terwijl je schrijft, bevind je je soms in een grijs gebied: moet ik nu een dubbele punt gebruiken of een puntkomma? Tijd voor een tip!

Een belangrijke voorwaarde voor de puntkomma is namelijk dat deze twee opzichzelfstaande hoofdzinnen scheidt (die beide een onderwerp en een persoonsvorm bevatten). Bij een dubbele punt hoeft dat niet altijd het geval te zijn.

Nóg een tip
Nog steeds moeilijk kiezen? Nóg een tip dan.

Je weet dat het een dubbele punt moet zijn wanneer je deze kunt vervangen door de woorden ‘namelijk’, ‘want’ of ‘omdat’. En dus gebruik je een dubbele punt voorafgaand aan:

• een opsomming
• een uitleg
• een citaat
• een verklaring
• een omschrijving.

Heb je het gevoel dat een dubbele punt niet helemaal in de zin past? Dan is de kans groot dat een puntkomma er wél thuishoort. Niet voor niets voorspelde De Speld het in 2014 al: dit leesteken gaat het helemaal maken!